آمار فروش خودروهای برقی نشاندهندهی این حقیقت است که از هر پنج خودروی فروخته شده در سال 2023، یکی از نوع الکتریکی بوده است. فروش خودروهای برقی در سال 2023 به 14 میلیون رسید. این میزان 3.5 میلیون بیشتر از فروش در سال 2022 بوده است که نمایانگر رشد 35 درصدی سالانه است. فروش خودروی برقی در تنها پنج سال اخیر، بیش از 6 برابر شده است. در سال 2023، بصورت هفتگی 250 هزار خودروی الکتریکی خریداری شده است که این عدد با فروش سالانهی یک دهه قبل، یعنی سال 2013، برابری میکند.
در سالی که گذشت، خودروهای برقی، 18 درصد از سهم فروش خودرو را در دنیا تصاحب کردند. این میزان در سال 2022، حدود 14 درصد و در سال 2018، تنها 2 درصد بوده است. این اعداد نشان از رشد پر قدرت بازار این نوع خودرو دارد. باتریهایی که تنها منبع انرژی آنها، باتری است، 70 درصد از سهم بازار خودروهای برقی در سال گذشته را در دست دارند.
سهم بازار انواع خودروی الکتریکی در سالهای 2010 تا 2023.
اگرچه فروش خودروهای برقی در حال افزایش است، اما این رشد تنها به سه بازار خاص در سال 2023 محدود شده است. 60 درصد از این فروش مختص بازار چین است. 25 درصد از آن نیز سهم کشورهای اروپایی و 10 نیز متعلق به ایالات متحده آمریکا است که در مجموع 95 درصد از فروش را در این سال در بر میگیرد. در این کشورها، خودروهای برقی سهم بزرگی از بازار محلی را در اختیار دارند. برای مثال از هر سه خودروی ثبت شده در چین، یکی برقی است. این عدد در اروپا یک از هر پنج خودرو است و در آمریکا، یک از ده است. اما فروش در کشورهای دیگر محدود است. حتی در کشورهایی مانند ژاپن و هند که بازار خودروی توسعه یافتهای دارند. در نهایت، میتوان گفت که این، سه حوزهی آمریکا، اروپا و چین هستند که روند جهانی خودروی برقی را تحت تاثیر قرار میدهند.
تعداد خودروهای برقی ثبت شده در چین با رسیدن به عدد 8.1 میلیون، نسبت به سال 2022، رشد 35 درصدی را به همراه داشته است. دلیل اصلی رشد بازار خودروی چین نیز خودروهای برقی بودهاند. زیرا در سال گذشته، فروش خودروهای بنزینی احتراق داخلی، 8 درصد کاهش داشته است اما این خودروهای الکتریکی بودهاند که در مجموع باعث رشد 5 درصدی بازار خودروی این کشور شدهاند.
سال گذشته، اولین سالی بود که صنعت خودروهای برقی چین توانست بدون دریافت یارانههای حمایتی توسط خریداران، به رشد خود ادامه دهد. این حمایتها طی یک دهه گذشته به رشد و تقویت بازار خودروهای الکتریکی کمک بزرگی کرده بودند. گرچه حمایتهای غیر مالی و معافیتهای مالیاتی این صنعت به دلیل آنکه یکی از ارکان اصلی رشد اقتصادی کشور هستند، همچنان با پر جای هستند.
در سال گذشته چین 4 میلیون خودرو را صادر کرد که این کشور را به بزرگترین صادرکنندهی خودرو در دنیا تبدیل میکند. از این میان، 1.2 میلیون از خودروها از نوع برقی هستند. صادرات خودروی چین نسبت به سال 2022، بیش از 65 درصد رشد داشته است. رشد نوع برقی خودروها نیز در این مدت 80 درصد افزایش یافته است. مقصد اصلی این محصولات نیز اغلب اتحادیهی اروپا، کشورهای آسیای شرقی و استرالیا بوده اند.
در ایالات متحده، ثبت خودروهای برقی جدید در سال 2023 به عدد 1.4 میلیون رسید که افزایش 40 درصدی نسبت به سال گذشتهی آن را نشان میدهد. گرچه شتاب این رشد نسبت به سالهای قبل کاهش یافته است اما مقدار رشد و تقاضا برای خودروهای برقی همچنان در حال رشد است. تغییر سیاستهای مالیاتی کشور موجب شده است که مدلهای بیشتری شامل معافیتها شوند. برای مثال خودروی Model Y تسلا، رشد 50 در فروش خود داشته است که به دلیل اعمال معافیت مالیاتی 7500 دلاری بر آن است.
اقدامات دولیت این کشور برای کاهش تورم، موجب بهبود وضع فروش در سال 2023 شدهاند. این در حالی است که در ابتدای سال نگرانیهای برای تامین مواد اولیه و باتری برای تولید خودروهای برقی مانند Ford F-150 Lightning وجود داشت. اگرچه تغییرات در سیاست کشور، در سال 2024 باعث کاهش تعداد مدلهای تحت پوشش معافیت مالیاتی از 40 مدل به 35 مدل خواهد شد، اما وجود شرکتهای لیزینگ خودرو باعث میشود که حتی خودروهایی که شامل حمایت نیستند نیز بتوانند از مزایای معافیت مالیاتی در آینده استفاده کنند.
در اروپا، ثبت خودروهای جدید در سال 2023 به عدد 3.2 میلیون رسید که رشد 20 درصدی نسبت به مدت مشابه سال 2022 داشته است. رشد فروش در اروپا همانند چین نشاندهندهی قدرت این بازار برای رشد است به گونهای که برخی از کشورهای اروپایی، رکوردهای جدید را ثبت کردهاند. برای نمونه، آلمان توانسته است تا پس از چین و آمریکا به سومین کشوری تبدیل شود که در سال بیش از نیم میلیون خودروی الکتریکی را ثبت کرده است. 18 درصد از کل ثبت خودروهای آلمان از نوع تماما برقی و 6 درصد از آنها از نوع هیبریدی است. اما اتمام ارائه یارانهها در بخش خودروهای هیبریدی، سرعت رشد فروش در آلمان را کاهش داده است و در پایان سال 2023، یارانههای مرتبط با خودروی برقی به طور کامل قطع شدهاند. در این کشور سهم فروش خودروهای برقی از 30 درصد در سال گذشته به 25 درصد افت داشته است. اما در سایر کشورهای اروپا، سهم خودروهای برقی از بازار و میزان فروش آنها افزایش داشته است. حدود 25 درصد از خودروهای به فروش رفته در فرانسه و انگلستان، برقی بودهاند. این عدد در هلند به 30 و در سوئد به 60 درصد میرسد. در نروژ نیز علیرغم کاهش اندک بازار خودرو، سهم خودروهای برقی افزایشی بوده است و به بالاترین عدد در اروپا، یعنی 95 درصد رسیده است.
روند فروش خودروهای برقی در کشورهای اروپایی.
اما برای اولین بار، چین در سال 2023 در صدر کشورهای توسعه دهندهی خودروهای دارای پیل سوختی قرار گرفت. تعداد این نوع خودروها در سال 2023، با رشدی 20 درصدی به حدود 87600 عدد رسید. در این سال 15400 خودروی جدید دارای پیل سوختی وارد بازار شده اند که نیمی از آنها خودروهای سواری، یک چهارم خودروهای متوسط و سنگین بودهاند و 10 درصد از آنها را نیز اتوبوسها تشکیل دادهاند. بیشترین رشد مربوط به خودروهای سواری است که سه برابر شده است و عامل اصلی آن، رشد فروش در چین بوده است. تعداد خودروهای سنگین نیز به دو برابر افزایش یافته است.
تا پایان سال 2023، آسیای شرقی با سهم 70 درصدی بزرگترین کاربر خودروهای دارای پیل سوختی است. به دنبال آن، آمریکا با 20 درصد و اروپا با 10 درصد بیشترین استفاده از این نوع خودرو را دارند. کرهی جنوبی به تنهایی 40 درصد از خودروهای دارای پیل سوختی (حدود 33 هزار خودرو) را استفاده میکند. ایالات متحده نیز با 18200 خودروی الکتریکی دارای پیل سوختی، با سهمی 30 درصدی در جایگاه دوم جهان قرار دارد. اما در بخش خودروهای سنگین برقی دارای پیل سوختی، چین 95 درصد از خودروها را در اختیار دارد. 90 درصد از خودروهای هیدروژنی و 80 درصد از اتوبوسهای دارای پیل سوختی نیز در این کشور فعالیت میکنند.
سهم هر کشور از خودروهای دارای پیل سوختی و ایستگاههای سوختگیری هیدروژن.
فروش در بازارهای در حال توسعه علیرغم مقادیر اندک آن، در حال رشد بوده است. در کشورهای در حال توسعه، خودروهای شخصی الزاما به معنای خودروهای سواری مرسوم نیستند و ممکن است از وسایل دو یا سه چرخ به عنوان ابزار حمل و نقل استفاده شود که برقی سازی آنها عامل اصلی در رسیدن به حمل و نقل پاک در این کشورها است.
در هندوستان، ثبت خودروهای برقی با رسیدن به عدد 80 هزار، بیش از 70 درصد رشد داشته است. این در حالیست که فروش انواع خودروها (برقی و بنزینی) کمتر از 10 درصد رشد داشته است و سهم خودروهای برقی، به 2 درصد رسیده است. برخی مدلهای الکتریکی مانند Mahindra XUV400، MG Comet، Citroen e-C3، BYD Yuan Plus و Hyundai Ioniq 5 از انواع محبوب خودروهای برقی در این کشور هستند. خودرو سازان داخلی این کشور نیز به دلیل حمایتهای دولتی، اغلب سهم بازار را در اختیار دارند. این سهم برای شرکت Tata به 70 درصد و برای شرکت Mahindra به 10 درصد میرسد.
در تایلند نیز با رشد 4 برابری، تعداد خودروهای برقی به 90 هزار عدد رسیده است که 10 درصد از بازار را در اختیار دارد. شرکت چینی BYD قصد دارد تا در سال 2024، خط تولید خودروهای خود را با ظرفیت سالانهی 150 هزار عددی را تنها با سرمایهگذاری 500 میلیون دلاری راهاندازی کند. تایلند برنامه دارد تا با جذب 28 میلیارد دلار سرمایه خارجی طی چهار سال، به یک تولیدکنندهی خودروی برقی تبدیل شود.
در آمریکای جنوبی هم فروش خودروهای برقی به 90 هزار عدد رسیده است که برزیل، کلمبیا، کاستاریکا و مکزیک در صدر مصرفکنندگان آن هستند. در برزیل ثبت خودروهای الکتریکی با تجربهی رشد 3 برابر، به عدد 50 هزار رسیده است که 3 درصد از کل بازار خودروی این کشور را تشکیل میدهد.
فروش خودروهای الکتریکی در کشورهای در حال توسعه
منبع: