شرکت کره ای کیا (KIA Motors) اروپا در حال آزمایش نوعی «پاسپورت باتری» در سطح سلول است که داده‌های لحظه‌ای درباره سلامت و عملکرد تک‌تک سلول‌های باتری خودروهای برقی (EV) را ارائه می‌دهد. این برند کره‌ای اعلام کرده است که این طرح «گامی مهم در جهت افزایش شفافیت، قابلیت تعمیر و حفظ ارزش خودروهای برقی» به شمار می‌رود.
فناوری جدید می‌تواند به نمایندگی‌های کیا کمک کند تا هنگام فروش خودروهای برقی دست‌دوم، اطلاعات دقیق‌تری درباره عملکرد باتری در اختیار مشتریان قرار دهند. همچنین این داده‌ها برای تکنسین‌ها نیز مفید است تا بتوانند امکان تعمیر و تعویض باتری در سطح سلول را بررسی کنند.
این آزمایش با استفاده از مدل Kia EV3 انجام می‌شود و هدف آن بررسی این است که چگونه نظارت لحظه‌ای بر سلول‌های باتری می‌تواند تصویر واضح‌تری از وضعیت باتری در طول چرخه عمر آن ارائه دهد. اطلاعات به‌دست‌آمده در یک پاسپورت دیجیتال باتری بارگذاری می‌شود تا کاربران، تکنسین‌ها و نهادهای نظارتی بتوانند داده‌های دقیق مربوط به «وضعیت سلامت باتری» (State of Health – SoH) را مستقیماً از طریق سیستم اطلاعات و سرگرمی خودرو مشاهده کنند.
این سرویس نه‌تنها الزامات قانونی اتحادیه اروپا را برآورده می‌کند، بلکه شامل داده‌های پیشرفته‌تری درباره ایمنی و عملکرد نیز خواهد بود. کیا قصد دارد این ویژگی را تا فوریه ۲۰۲۷، یعنی پیش از اجرای رسمی قانون جدید اتحادیه اروپا درباره پاسپورت باتری، برای تمام مدل‌های برقی و هیبرید خود در بازار اروپا عرضه کند. شرکت خودروسازی ولوو سوئد نیز مدت ها قبل، اعلام کرد که برای باتری های بکار رفته در خودروهای برقی، شناسنامه شامل مشخصات آن ارائه می کند.
قوانین اتحادیه اروپا در مورد پاسپورت باتری ها
در اتحادیه اروپا قانونی به نام مقرره باتری‌های اتحادیه اروپا (Regulation (EU) 2023/1542) تصویب شده است که جایگزین دستورالعمل باتری قدیمی (Battery Directive 2006/66/EC) می‌شود. یکی از اجزای کلیدی این قانون، الزام به داشتن «پاسپورت دیجیتال باتری» (Digital Battery Passport) برای بسیاری از باتری‌ها است.
محتوای قانون و الزامات اصلی آن عبارتند از:
- الزام به پاسپورت باتری دیجیتال
طبق ماده 77 این قانون، از تاریخ ۱۸ فوریه ۲۰۲۷، باتری‌ها باید دارای سوابق الکترونیکی (پاسپورت دیجیتال) شوند. این پاسپورت شامل اطلاعاتی درباره ترکیب شیمیایی، منشأ مواد، عملکرد، عمر مفید، و ردگیری چرخه زندگی باتری است. - شمول قانون
قانون شامل انواع باتری‌ها می‌شود، اعم از باتری‌های قابل حمل، باتری وسایل نقلیه برقی (EV)، باتری‌های صنعتی و باتری‌های استفاده‌شده در وسایل حمل‌ونقل سبک (مثل دوچرخه برقی). اما تمرکز ویژه بیشتر بر باتری‌هایی است که ظرفیت بالاتری دارند (مثلاً برای خودروها و کاربردهای بزرگ‌تر) - شفافیت و اطلاعات مورد نیاز در پاسپورت
پاسپورت باتری باید شامل موارد زیر باشد:- شناسه یکتا برای باتری (Serial Number)
- ترکیب مواد شیمیایی و منشأ آن‌ها
- داده‌های عملکردی (مثلاً وضعیت سلامت باتری، کارایی، کاهش ظرفیت)
- ردگیری چرخه زندگی، تعمیرات، بازیافت و عملکرد در پایان عمر
- ردگیری کربن (Carbon Footprint) تولید باتری و تأثیرات زیست‌محیطی
- میزان مواد بازیافتی یا استفاده‌شده مجدد در ساخت باتری
- بازیافت، جمع‌آوری و بازیابی مواد
قانون اهداف و الزامات سخت‌گیرانه‌ای برای جمع‌آوری باتری‌های فرسوده، بازگرداندن مواد ارزشمند از آن‌ها و استفاده مجدد از مواد بازیافتی تعیین می‌کند. برای مثال، بازیابی مؤثر لیتیوم، نیکل، کبالت و سایر فلزات حیاتی یکی از الزامات است. - وظایف زنجیره تأمین و مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها
شرکت‌ها باید مسئولیت اجتماعی تأمین مواد اولیه را لحاظ کنند، یعنی بررسی و کنترل خطرات زیست‌محیطی و اجتماعی مرتبط با استخراج و فرآوری مواد خام باتری‌ها.
هر بازیگر در زنجیره تولید از تولید سلول‌ها تا شرکت‌های تعمیر و بازیافت، باید در ثبت و بروز نگه‌داشتن اطلاعات در پاسپورت مشارکت کند. -
تقویم اجرایی و انتقال قانون
- مقرره در ۱۸ فوریه ۲۰۲۴ اجرایی شده و تا ۱۸ آگوست ۲۰۲۵ به تدریج جایگزین کامل دستورالعمل قدیمی خواهد شد.
- از ۱ ژانویه ۲۰۲۶، باتری‌های صنعتی و خودرو برقی باید دارای پاسپورت یکتا، با امکان اسکن QR، باشند.
- از فوریه ۲۰۲۷، الزام پاسپورت برای باتری‌های EV و صنعتی (> ۲ کیلووات-ساعت) به اجرا درمی‌آید.
-
سایر مقررات نیز با گذر زمان به اجرا درخواهند آمد تا سال ۲۰۳۶
